 |
 |
Στις 28 Οκτώβρη του 2014 το Ελληνικό Κέντρο του Λονδίνου (Hellenic Centre) διοργανώνει μια εκδήλωση αφιερωμένη στα 70 χρόνια από το τέλος της χιτλερικής κατοχής στην Ελλάδα.
Στην αφίσα της εκδήλωσης υπάρχει και μια φωτογραφία. Η λεζάντα της φωτογραφίας μας ενημερώνει ότι είναι τραβηγμένη από τον Τομ Μπάρνς ( Tom Barnes) στις 13 Μαϊου 1943 στα Θεοδώριανα.
Φαίνονται μέλη της Συμμαχικής Αγγλικής αποστολής που για ένα διάστημα, την άνοιξη του 1943, είχε την έδρα της στα Θεοδώριανα.
Μάλιστα μας ενημερώνει και για τα πρόσωπα της φωτογραφίας. Από αριστερά προς δεξιά όπως τη βλέπουμε: Άγνωστος, ταγματάρχης Μπιλ Τζόρναν (major Bill Jordan), ταγματάρχης Άρθουρ Έντμοντς (major Arhur Edmonds), συνταγματάρχης Τομ Μπαρνς (col TomBarnes), συνταγματάρχης Τζον Στήβενς (col John Stevens), λοχαγός Θέμης Μαρίνος (CaptainThemiMarinos), λοχαγός Νταγκ Φίλιπς ( captain Phillips) και συνταγματάρχης Κρις Γουντχάουζ ( col Chris Woodhouse).
Την άνοιξη του 1943 λοιπόν και για λίγους μήνες, το αρχηγείο της συμμαχικής αγγλικής αποστολής που είχε πέσει το Φθινόπωρο του 1942 στα Άγραφα, μετακομίζει για λόγους ασφαλείας από το Αυλάκι Ευρυτανίας στα Θεοδώριανα.
Στην αρχή εγκαθίσταται σε σπίτια μέσα στο χωριό και αργότερα έξω από το χωριό σε ορύγματα και πρόχειρα καταλύματα. Η εγκατάσταση και η παραμονή του αρχηγείου της αγγλικής αποστολής στα Θεοδώριανα έγινε γνωστή στους κατακτητές. Αποτέλεσμα οι Γερμανοί να βομβαρδίσουν τα Θεοδώριανα δυο φορές. Στις 8 και στις 23 Ιούνη 1943.
Ο πρώτος βομβαρδισμός πιάνει την αγγλική αποστολή και τους χωριανούς κυριολεκτικά στον ύπνο. Ο δεύτερος βομβαρδισμός τους βρίσκει έξω από το χωριό σε καλά καμουφλαρισμένες κρυψώνες και ορύγματα. Οι βόμβες πέφτουν μέσα στο χωριό και έχουν στόχο τα σπίτια που έμεναν τα μέλη της αποστολής, αλλά και στα γύρω δάση πιστεύοντας ότι εκεί κρύβονται οι Άγγλοι.
Από τη συμμαχική αποστολή δεν υπάρχει κανείς νεκρός ούτε τραυματίας. Αντίθετα οι δυο βομβαρδισμοί αφήνουν πίσω τους 11 νεκρούς Θεοδωριανίτες (εφτά γυναίκες, τρεις άντρες και ένα τρίχρονο αγόρι) και αρκετούς τραυματίες εκ των οποίων η μία πολύ σοβαρά.
Οι περισσότεροι από όσους εικονίζονται στη φωτογραφία πήραν μέρος και στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου (29 Νοεμβρίου 1942 ) μαζί με ένοπλα τμήματα ανταρτών του ΕΛΛΑΣ και του ΕΔΕΣ.
 |
| Η αφίσα της εκδήλωσης |
Τα βιογραφικά τους
Ταγματάρχης Μπιλ Τζόρναν (major Bill Jordan): Ανήκε στο Νεοζηλανδικό Εκστρατευτικό σώμα και είχε αποδοθεί στους Βρετανούς για την εκτέλεση ειδικών αποστολών. Ήταν ειδικός στις τηλεπικοινωνίες. Έμεινε στην κατεχόμενη Ελλάδα 15 μήνες πριν αποσταλεί στη Γαλλία για να συνεχίσει εκεί τη δράση του.
Ταγματάρχης Άρθουρ Έντμοντς (major Arhur Edmonds): Νεοζηλανδός έφεδρος λοχαγός, αργότερα ταγματάρχης, του μηχανικού. Άνθρωπος ικανός αλλά λίγο ευέξαπτος, εγωκεντρικός και φιλόδοξος. Έμεινε στην Ελλάδα μέχρι το τέλος της κατοχής και παντρεύτηκε Ελληνίδα.
Συνταγματάρχης Τομ Μπαρνς ( col Tom Barnes): Αυστραλός, μηχανικός στο επάγγελμα. Ένας εξαιρετικά ριψοκίνδυνος και ικανός σαμποτέρ στο πλευρό των Συμμαχικών Δυνάμεων κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Barnes κατέφθασε στην Ελλάδα με αλεξίπτωτο, για να βρεθεί πίσω από τις γραμμές του εχθρού για να βοηθήσει τους ντόπιους αγωνιστές να καταστρέψουν τις γραμμές ανεφοδιασμού των Δυνάμεων του Άξονα. Σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στη Βικτώρια το 1952.
Συνταγματάρχης Τζον Στήβενς ( col John Stevens): Βρετανός αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών, δικηγόρος στο επάγγελμα πριν επιστρατευτεί. Στις αρχές του 1943 αναλαμβάνει το ελληνικό τμήμα (Greek desk, B6) της SOE Καΐρου. Τον Απρίλιο του 1943 πέφτει με αλεξίπτωτο στην Πίνδο και από εκεί θα αρχίσει την περιοδεία του στην ορεινή Ελλάδα. Τον Σεπτέμβριο του 1943 ο Stevens πέφτει και πάλι με αλεξίπτωτο στην Ελλάδα, αυτή τη φορά για να ηγηθεί της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής (BMM) στην Πελοπόννησο.
Μεταπολεμικά, ο Stevens θα σταδιοδρομήσει ως τραπεζίτης. Το 1954 τοποθετείται στην Ουάσινγκτον ως Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Το 1961 γίνεται εκτελεστικός Διευθυντής στην Τράπεζα της Αγγλίας, ενώ το 1965 επιστρέφει στην Ουάσινγκτον, αυτή τη φορά με τριπλή ιδιότητα: ως πληρεξούσιος υπουργός για τα οικονομικά, ως ο εκτελεστικός Διευθυντής του Ηνωμένου Βασιλείου στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ως ο Βρετανός Διευθυντής στην Παγκόσμια Τράπεζα.
Το 1967 ο Stevens χρήζεται Ιππότης Διοικητής του Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου και αποκτά τίτλο ευγενείας. Θα πεθάνει το 1973, λίγο πριν αναλάβει τα καθήκοντα του Προέδρου της βρετανικής τράπεζας Morgan Grenfell.
Λοχαγός Θέμης Μαρίνος ( Captain Themi Marinos): Ο Θεμιστοκλής Μαρίνος γεννήθηκε το 1917 στην Ζάκυνθο, οικονομολόγος, ήταν μέλος της Βρετανικής Συμμαχικής Αποστολής (BLO) κατά την διάρκεια της κατοχής και συγγραφέας ιστορικών βιβλίων για την εθνική αντίσταση στην Ελλάδα. Το 1940-41 πολέμησε στο Ελληνοαλβανικό Μέτωπο και στη Μάχη της Κρήτης ως έφεδρος αξιωματικός. Συνελήφθη από τον Γερμανικό στρατό και αφού δραπέτευσε συνεργάστηκε με την αντίσταση στο νομό Ρεθύμνης, διέφυγε αργότερα στην Αίγυπτο με υποβρύχιο και κατατάχτηκε στην 1η Ελληνική Ταξιαρχία. Αποσπάστηκε στο βρετανικό Κέντρο Ειδικής Εκπαιδεύσεως στην Παλαιστίνη όπου και εκπαιδεύτηκε.
Το Σεπτέμβριο του 1942 ως μέλος της βρετανικής ομάδος αλεξιπτωτιστών προσγειώθηκε μαζί με άλλους Βρετανούς αξιωματικούς στην Ελλάδα και συμμετείχε στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Παρέμεινε στην Ελλάδα ως σύνδεσμος του Γενικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής.
Τον Ιούλιο του 1943, με την απόβαση των συμμάχων στη Σικελία κατεύθυνε τις επιχειρήσεις παραπλανήσεως και δολιοφθοράς κατά του Άξονα στην Αιτωλο-Ακαρνανία, παίρνοντας μέρος στις ανατινάξεις των γεφυρών από το Μακρυνόρος ως την Άρτα και συγκεκριμένα τις Αννίνου, Κομποτίου, Αγ. Νικολάου και Ζούτου.
Τον Ιανουάριο 1944, επέστρεψε στην Αίγυπτο και από εκεί στα Επτάνησα για να αναλάβει νέα αποστολή με διαταγή του Γενικού Στρατηγείου στα νησιά του Ιονίου, όπου οργάνωσε και διοίκησε το μυστικό δίκτυο πληροφοριών και δολιοφθορών μέχρι τον Νοέμβριο του 1944.
Eργάστηκε ως οικονομικός σύμβουλος στο Υπουργείο Συντονισμού, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής των ΣΕΚ (ΟΣΕ), Γενικός Διευθυντής Οικονομικού της ΔΕΗ, Σύμβουλος της ΕΤΕΒΑ και Πρόεδρος της Τραπέζης Επενδύσεων, ενώ υπήρξε μέλος Διοικητικών Συμβουλίων (ΛΙΠΤΟΛ, ΚΕΠΕ, ΙΟΒΕ, ΣΕΒ, κλπ).
Στο εξωτερικό εργάστηκε ως εμπειρογνώμων των Ηνωμένων Εθνών σε αναπτυξιακά προγράμματα του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ στο Ιραν, της Διεθνούς Τραπέζης στην Αιθιοπία και του Γραφείου Δοξιάδη (Γκάνα, Λιβύη)
Λοχαγός Νταγκ Φίλιπς ( captain Dag Phillips): Άγγλος ασυρματιστής. Τα Χριστούγεννα του 1943 σκοτώθηκε στην Ελλάδα στο όρος Καϊμακτσαλάν προσπαθώντας να ανατινάξει σιδηροδρομική γραμμή.
Συνταγματάρχης Κρις Γουντχάουζ ( col Chris Woodhouse). (1917-2001). Αμέσως μετά τις λαμπρές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης βρέθηκε να υπηρετεί στο Βρετανικό Στρατό στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Μέλος, και αργότερα διοικητής, της Βρετανικής Συμμαχικής Αποστολής στην κατεχόμενη Ελλάδα, με τεράστια σωματική αντοχή, έλαβε μέρος στην ελληνική αντίσταση κατά των Γερμανών, εκτελώντας επιτυχημένες αποστολές και πρωταγωνιστώντας στα πολιτικά πράγματα της χώρας.
Το 1945 ήταν μέλος της βρετανικής πρεσβείας στην Αθήνα και τον επόμενο χρόνο διετέλεσε γενικός γραμματέας της Συμμαχικής Αποστολής Παρατηρητών των Ελληνικών Εκλογών. Μετά από σύντομη παρουσία σε διπλωματική θέση (Περσία) ασχολήθηκε με επιχειρήσεις και με την πολιτική. Εξελέγη βουλευτής Οξφόρδης αλλά και πρόεδρος της Εταιρείας Κλασικών Σπουδών στη Μεγάλη Βρετανία.
Το ενδιαφέρον του για την Ελλάδα και την ιστορία της δεν τον εγκατέλειψε μέχρι το τέλος της ζωής του. Έγραψε πολλά σχετικά βιβλία, με θέματα όπως ο Ρήγας Βελεστινλής, η ελληνική επανάσταση, η ναυμαχία του Ναβαρίνου, οι Φιλέλληνες, ο Πλήθων (Γεώργιος Γεμιστός). Τέλος κυκλοφορεί μεταφρασμένο στα ελληνικά, το ιστορικό του έργο: «Η Ιστορία ενός λαού: οι Έλληνες από το 324 έως σήμερα».
Έρευνα- κείμενα: Δημήτρης Στεργιούλης
Τη φωτογραφία αλίευσε στο διαδίκτυο: ο Ευγένιος Στεργιούλης