Skip to content
Menu

Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Θεοδωριάνων

ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΑΝΩΝ: Ταξίδι στο χρόνο και στην ιστορία του.

Του Δημήτρη Στεργιούλη

Η αντίσταση και η …μάχη για την Κωστηλάτα

Όλα ξεκίνησαν εκείνο το πρωινό του Απρίλη του 1883. Δεν πρόλαβαν να κλείσουν δυο χρόνια απ’ την απελευθέρωση από τους Τούρκους και στην πλατεία των Θεοδωριάνων φτάνει ένας δικαστικός κλητήρας. Κοινοποιεί στους κτηνοτρόφους εξώδικο των αδελφών Αντωνοπουλαίων από την Άρτα. Οι Αντωνοπουλαίοι ενημερώνουν τους Θεοδωριανίτες κτηνοτρόφους, ότι το λιβάδι της Κωστηλάτας ανήκει πλέον σε αυτούς, μιας και το αγόρασαν από τους Τούρκους τσιφλικάδες Μουσταφάμπεη και Σουκερέβεη. Τους καλούν να μην αφήσουν τα πρόβατά τους να το βοσκήσουν, γιατί το έχουν νοικιάσει στον μεγαλοτσέλιγκα Γιώργο Χατζάρα από το Στάνου.
Το χωριό στο πόδι. Οι Θοδωριανίτες δεν πρόκειται να δεχτούν άλλον αφέντη στη γη των πατεράδων τους . Με τον ίδιο κλητήρα στάλθηκε και η απάντηση: « Ελάβαμεν το γράμμα σας το σχετικό με την Κωστηλάτα και σας απαντούμε. Η Κωστηλάτα ήταν και θα μείνει δική μας. Ποτέ δεν την πουλήσαμε στους Τούρκους. Πώς βρεθήκατε εσείς αγοραστές στο κτήμα μας; Τώρα είμαστε ελεύθεροι και θα αγωνιστούμε για να προστατέψουμε την περιουσία μας. Λέμε ακόμα ότι δεν θα έχουμε καμιά ευθύνη για τα πρόβατα του Χατζάρα. Θεοδώριανα 15 Απριλίου 1883».

Αυτό ήταν το γεγονός που αρκετά χρόνια αργότερα οδήγησε στην ίδρυση του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Διαχείρισης Συνδιοκτησίας Ακινήτου Θεοδωριάνων. Σε λίγες μέρες φτάνουν τα χιλιάδες πρόβατα του Χατζάρα, συνοδεία χωροφυλάκων για προστασία, με σκοπό να βοσκήσουν στην Κωστηλάτα. Οι Θεοδωριανίτες κάνουν πράξη τα λόγια τους. Πιάνουν τη ράχη του Σταυρού. Οι άντρες ακροβολίζονται ένοπλοι και τα γυναικόπαιδα με ξύλα χουγιάζοντας και χτυπώντας, σκορπάνε το κοπάδι. Με τις πρώτες ντουφεκιές απ’ τις διπλανές κορφές, χωροφύλακες και πρόβατα τρέπονται σε φυγή.

Ύστερα απ’ αυτά, στρατιωτικό απόσπασμα έρχεται στα Θεοδώριανα και συλλαμβάνει τους προύχοντες του χωριού. Τέσσερις παπάδες, ένας γιατρός και τρεις τσελιγκάδες, βρίσκονται φυλακισμένοι στην Άρτα. Οι Θοδωριανίτες δεν υποκύπτουν στον εκβιασμό, μιας και οι φυλακισμένοι τους παραγγέλνουν να μην κάνουν πίσω. Ήδη στην Κωστηλάτα βοσκούσαν τα Θεοδωριανίτικα πρόβατα. Οι Αντωνοπουλαίοι βλέποντας την σθεναρή αντίσταση των κατοίκων, δέχονται να πουλήσουν το λιβάδι της Κωστηλάτας στους Θοδωριανίτες και αρχίζουν τα παζαρέματα.

Η αγορά του λιβαδιού

Κοντρί, Βαένι, Καλιφόνι

Αφού συμφώνησαν, συντάσσεται στην Άρτα το 1501/22 Ιουνίου 1883 συμφωνητικό αγοράς. Το συμφωνητικό υπογράφουν για λογαριασμό όλων των κατοίκων του χωριού οι Παναγιώτης Κομπορόζος, Φώτης Ντζιούνης, Μήτρος Γιάννης, Χρήστος Νάκης και Δημήτρης Λάκκας. Το ποσό αγοράς κανονίστηκε σε 57.000 δραχμές! Οι Θοδωριανίτες αναγκάζονται να αγοράσουν την γη τους. Που να βρεθούν όμως τόσα χρήματα; Το ποσό συμφωνήθηκε και κατέβαλε εντόκως( 60.965 δραχμές) στους αδελφούς Αντωνοπουλαίους ο εγγυητής έμπορος από την Άρτα Δημήτρης Κατσαδήμας.

Έναντι αυτού πήρε από τους αγοραστές 24.375 δραχμές και το υπόλοιπο ποσό έπρεπε να το δώσουν οι συγχωριανοί σε διάστημα δύο μηνών με τόκο 24%!!. Για να το ξεπληρώσουν αναγκάστηκαν ο τότε πρόεδρος της κοινότητας Χρήστος Φούντας να πάρει υψηλότοκο δάνειο από την Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας και οι κάτοικοι να βγουν για έρανο στο χωριό και να συγκεντρώσουν από το υστέρημα τα υπόλοιπα χρήματα. Αν συνυπολογίσουμε και τους τόκους των δανείων η αγορά του λιβαδιού της Κωστηλάτας έφτασε τότε τις 95.000 δραχμές!!
Δέκα χρόνια αργότερα στις 26 Μάρτη 1893 υπογράφεται το 7185 εξοφλητικό συμβόλαιο. Η Κωστηλάτα ανήκει και τυπικά στους Θεοδωριανίτες.

Σύμφωνα με το υπ’ αριθμ. 75 χρεωστικό συμβόλαιο της 18 Αυγούστου 1888 οι αγοραστές της Κωστηλάτας, κάτοικοι Θεοδωριάνων, ήταν 131. Μετά την εξόφληση και για κάμποσα χρόνια την διαχείριση ασκούσε μια πενταμελής επιτροπή την οποία είχαν ορίσει οι κάτοικοι-αγοραστές.

Η ίδρυση του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Θεοδωριάνων

Στις 15 Μάη του 1924 μαζεύονται στην πλατεία του χωριού όλοι οι συνδιοκτήτες της Κωστηλάτας και αποφασίζουν την ίδρυση του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού . Μάλιστα προχωράνε και στην εκλογή της πρώτης Προσωρινής Επιτροπής αποτελούμενη από τους: Χρίστο Πλακιά, πρόεδρο και τους: Γιώργο Παπαλάμπρο, , Σπύρο Γερογιάννη, Αθανάσιο Έξαρχο, Δημήτρη Κολτούκη, Γρηγόρη Σταμάτη, Γιώργο Τασιά, Δημήτρη Νικολάου, Αλέξη Βλαχογιώργο και Μιχάλη Χάιδο, σαν μέλη. Το σχετικό πρακτικό υπογράφουν 198 συνδιοκτήτες και επικυρώνει ο τότε πρόεδρος κοινότητας Χ. Διαμάντης.           

 Στις 30 Μαρτίου 1925 εγκρίνεται από το Υπουργείο Γεωργίας το πρώτο καταστατικό με το οποίο  και τυπικά ιδρύεται ο  Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Θεοδωριάνων. Σύμφωνα με το καταστατικό η αξία της συνεταιριστικής μερίδας είναι 10 δραχμές.                                                

Ο Συνεταιρισμός σήμερα

 O Συνεταιρισμός έχει κύριο σκοπό την από κοινού διαχείριση και εκμετάλλευση των συνδιόκτητων και συνεχόμενων εξ αδιαιρέτου γαιών, δασών και λιβαδιών των περιοχών «Καραούλι», «Κοντρί», «Βιτσέλι», και «Χούνη», καθώς και του λιβαδιού της «Κωστηλάτας».   Το 1993 έγινε επίσημη χαρτογράφηση και οριοθέτηση του λιβαδιού που διαχειρίζεται. Σύμφωνα με την έκθεση που τη συνοδεύει, η έκτασή του είναι 9.508 στρέμματα.  

Συνορεύει ανατολικά με ιδιόκτητους αγρούς, βόρεια με εκτάσεις της Κοινότητας, δυτικά με το συνδιόκτητο δάσος Καταρράχτη, νοτιοδυτικά με εκτάσεις του Βουργαρελίου και νότια με εκτάσεις του Αθαμανίου. Η περιοχή του βοσκότοπου «Κωστηλάτα» εξαπλώνεται από υψόμετρο 1.300μ. περίπου μέχρι τα 2.393μ. Το ανάγλυφό της χαρακτηρίζεται κατά θέσεις ως έντονο,  με βραχώδεις  εξάρσεις και ρέματα συνεχής ροής.   Το 1993 έγινε επίσημη χαρτογράφηση και οριοθέτηση του λιβαδιού που διαχειρίζεται. Σύμφωνα με την έκθεση που τη συνοδεύει, η έκτασή του είναι 9.508 στρέμματα.              

      Κάθε Άνοιξη στην  Άρτα, όπως σχετικά προβλέπει το καταστατικό, βγαίνει σε δημοπρασία από το Συνεταιρισμό και νοικιάζεται για ένα χρόνο  το λιβάδι της Κωστηλάτας. Τα έσοδα τα διαχειρίζεται το εκάστοτε Δ.Σ. και σύμφωνα πάντα με το καταστατικό του, διατίθενται για κοινωφελείς και φιλανθρωπικούς σκοπούς στην κοινότητα Θεοδωριάνων.      

     Μέλη του Συνεταιρισμού είναι αναγκαστικά όλοι οι συνδιοκτήτες ολόκληρου μεριδίου ή κλάσματος αυτού. Τα ολόκληρα μερίδια είναι 174. Τα μέλη όμως του Συνεταιρισμού, τα οποία έχουν και δικαίωμα ψήφου στις εκλογές είναι πολύ περισσότερα, γιατί όπως αναφέρει το καταστατικό σε περίπτωση θανάτου μέλους, οι κληρονόμοι του γίνονται αυτόματα μέλη, κατέχοντας κλάσματα του μεριδίου. Αυτό αποτελεί πρόβλημα για την παραπέρα ύπαρξη και λειτουργία του Συνεταιρισμού, μιας και σήμερα τα μέλη έφτασαν τα 500 και συνεχώς αυξάνονται. Χαρακτηριστικό ότι οι περισσότεροι απαξιούν και δεν συμμετέχουν ούτε στις αρχαιρεσίες για την ανάδειξη των οργάνων, που γίνονται κάθε τρία χρόνια        

 Η συνεταιριστική μερίδα είναι χρηματικό ποσό με το οποίο κάθε μέλος συμμετέχει στα κεφάλαια του Συνεταιρισμού. Κάθε μέλος συμμετέχει στο Συνεταιρισμό με μια υποχρεωτικά μερίδα και έχει μία ψήφο. Επειδή όμως υπάρχουν και μέλη τα οποία κατέχουν κλάσματα μερίδας, στη Γενική Συνέλευση, οι κάτοχοι ολόκληρου μεριδίου διαθέτουν 3 ψήφους. Η Συνεταιριστική μερίδα   σήμερα έχει αναπροσαρμοστεί στα 30 ευρώ και είναι αμεταβίβαστη, αδιαίρετη και ίση για όλα τα μέλη. 

Η προσφορά του Συνεταιρισμού  

Η στάνη “Κόντη” στην Πάνω Kωστηλάτα

Το 1959 ο Συνεταιρισμός μπαίνει ξανά εγγυητής σε δάνειο για την κατασκευή του πρώτου υδραγωγείου στις «Κρανιές». Για κάποια χρόνια μεταπολεμικά ο Συνεταιρισμός πλήρωνε και γιατρό να έρχεται στο χωριό. Αγόρασε το οικόπεδο στην «Τάβλα» και αργότερα το δώρισε στην κοινότητα για να στεγαστεί εκεί το δημοτικό σχολείο, μετά το σεισμό του ’67. Χρηματοδότησε τη διάνοιξη δρόμων μέσα στο χωριό, το αυλάκι για τον καινούργιο νερόμυλο και συμμετείχε με την κοινότητα σε αρκετά κοινωφελή έργα. Παράλληλα, αρκετά απ’ τα χρήματα που διαχειρίζεται πάνε για τη βοήθεια συγχωριανών, που πραγματικά το έχουν ανάγκη.  Στεγάζεται εδώ και πολλά χρόνια σε ιδιόκτητο κτίριο το οποίο έχει αγοράσει.   

 Τα τελευταία χρόνια ο Συνεταιρισμός, με σοβαρή και υπεύθυνη στάση, βοηθάει σημαντικά στον αγώνα των άλλων φορέων και κατοίκων του χωριού μας, για τη σωτηρία των ποταμιών μας και τη διαφύλαξη του φυσικού μας πλούτου.  

Πέρα απ’ αυτά φροντίζει και  στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής των κτηνοτρόφων. Ξεχωρίζουν τα πέντε μικρά πέτρινα καταλύματα, που έχει κατασκευάσει για τη διαμονή των κτηνοτρόφων (Κάτω Κωστηλάτα, Παλιόστανη, Κιάφα, Κόντη, Λούτσα). Επίσης το δίκτυο ποτίσματος κοπαδιών και ύδρευσης κτηνοτρόφων στην Κάτω Κωστηλάτα και στο Κοντρί.

Εκλογές  και  πρόεδροι

Στη μακρόχρονη πορεία του πολλοί συγχωριανοί διατέλεσαν πρόεδροι και μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του. Οι εκλογές του Συνεταιρισμού, κάθε τρία χρόνια, είχαν και έχουν μεγάλο ενδιαφέρον. Με συμμαχίες, εκλογικούς συνδυασμούς, αντιπαραθέσεις, δηλαδή με …άρωμα κοινοτικών εκλογών. Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλές φορές μέχρι τώρα πρόεδροι ή υποψήφιοι πρόεδροι κοινότητας, ήθελαν να …ελέγχουν και τη διοίκηση του Συνεταιρισμού ή ακόμα πρόεδροι κοινότητας, χρημάτισαν και πρόεδροι του Συνεταιρισμού .

Πρόεδροι μέχρι τώρα έχουν διατελέσει οι : Χρίστος Πλακιάς, πρώτος πρόεδρος, Χρίστος Κομπορόζος, Κώστας Σκουτέλας, Χρίστος Τζαδήμας, Γιάννης Τσιρογιάννης , Θανάσης Κολοβός, Δημήτρης Ζώης, Αντώνης Λάππας, Λεωνίδας Καραμέτσιος, Στέργιος Σφώρος, Βασίλης Λιούκας, Βασίλειος Τζαδήμας, Ξενοφών Κορμέντζας, Λάμπρος Κουτσούκης, Θωμάς Πλακιάς, Θανάσης Παγώνης, Τσιρώνης Δημήτριος, Κώστας Ντάσκας, Κώστας Ζώης, Γιάννης Χάιδος, Γιάννης Νάκης, Ναπολέων Χάιδος, ο Κώστας Ντζαδήμας, ο Χρήστος Μητρογιάννης και ο Λάμπρος Τζαλοκώστας.