Του Δημήτρη Στεργιούλη*
Για όσους δεν έχουν ενημερωθεί, σε μια πρακτικά κλειστή βουλή λόγω καραντίνας ώστε να μην υπάρχουν αντιδράσεις, πέρασε ένα νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος με τίτλο: «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», που αποτελεί ταφόπλακα για το περιβάλλον.
Ωστόσο παρά τις απαγορεύσεις της καραντίνας, διαδικτυακά ξεκίνησε ένα μεγάλο κίνημα διαμαρτυρίας. Εκατόν πενήντα περιβαλλοντικές οργανώσεις και σύλλογοι από όλη την Ελλάδα υπέγραψαν κατά της ψήφισης του νομοσχεδίου. Ανάμεσα σε αυτούς και δύο σύλλογοι των Τζουμέρκων. Ο δικός μας σύλλογος «Οι Ορεινοί» και ο σύλλογος «Προστασίας Αράχθου». Ταυτόχρονα δεκάδες χιλιάδες πολίτες υπέγραψαν κατά της ψήφισης του νομοσχεδίου. Όλοι αγνοήθηκαν επιδεικτικά.
Παρόλα αυτά όμως το κίνημα αντίστασης κατά του περιβαλλοντοκτόνου νομοσχεδίου έχει γιγαντωθεί και έχει εξαπλωθεί πλέον σε όλη τη χώρα. Από την Ήπειρο, την Αργιθέα, τα Άγραφα και τα Ακαρνανικά όρη, στην Εύβοια στην Kρήτη και τα νησιά του Αιγαίου.
Βασικά σημεία του νομοσχεδίου
• Καταργεί την ουσία της προστασίας των περιοχών Natura 2000 και προωθεί ακόμα και μεταλλευτικές δραστηριότητες και εξορύξεις υδρογονανθράκων σε περιοχές προστασίας της φύσης.
• Καταργεί την αυτοτέλεια των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, που ήταν ανεξάρτητοι επιστημονικοί/περιβαλλοντικοί φορείς, επόπτευαν τις προστατευόμενες περιοχές και γνωμοδοτούσαν για τα σχέδια διαχείρισης και τυχόν δραστηριότητες μέσα σε αυτές. Μεταξύ αυτών και το Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων. Μεταφέρει τις αρμοδιότητες αυτές στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, καταργώντας την ανεξαρτησίας τους από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία. Ουσιαστικά δεν υφίστανται πλέον προστατευόμενες περιοχές NATURA και Εθνικών Πάρκων.
• Η κατάργηση της άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και οι υπόλοιπες “διευκολύνσεις” του νομοσχεδίου, προωθούν την αλόγιστη επέκταση των βιομηχανικών ΑΠΕ, που έχουν ήδη προκαλέσει υποβάθμιση του περιβάλλοντος και οικονομική επιβάρυνση των καταναλωτών, για την εξασφάλιση υπερκερδών των επενδυτών. Σε όλες τις κορυφογραμμές, τα ποτάμια, το υπέδαφος, επιτρέπονται ανεξέλεγκτα όλα. Τεράστια αιολικά πάρκα, υδροηλεκτρικά, φωτοβολταϊκά, εξορύξεις υδρογονανθράκων.
• Νομιμοποιεί τα αυθαίρετα εντός δασικών εκτάσεων και σε ορισμένες περιπτώσεις και εντός υγροτόπων και ρεμάτων.
• Απλοποιεί και επιταχύνει τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις των επενδύσεων και των έργων (αιολικών, ΧΥΤΑ/Υ, εξορύξεων, υδροηλεκτρικών, εγκιβωτισμών ρεμάτων, καύσης σκουπιδιών και όλων των έργων που απαιτούν περιβαλλοντική αδειοδότηση).
• Μειώνει ασφυκτικά τις προθεσμίες των γνωμοδοτήσεων των αρμόδιων υπηρεσιών, καθιστώντας πλέον το ρόλο τους διακοσμητικό.
• Καθιερώνει επίσης το θεσμό του ιδιώτη αξιολογητή εκχωρώντας τον έλεγχο των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων των έργων ΑΠΕ σε ιδιώτες, μετατρέποντας την όλη διαδικασία της αδειοδότησης αδιαφανή και διάτρητη. Είναι δηλαδή σαν να βάζεις το λύκο να φυλάει τα πρόβατα.
• Παραβιάζει Συνταγματικές διατάξεις, Ευρωπαϊκές οδηγίες και Διεθνείς συμβάσεις( άρθρο 24 του Συντάγματος, Ευρωπαϊκές οδηγίες για την προστασία των οικοτόπων και ειδών 92/43/ΕΟΚ και για την προστασία των άγριων πτηνών 2009/147/ΕΚ, για τα νερά 2000/60, για τη θαλάσσια Στρατηγική στη Μεσόγειο 2008/59, τη Διεθνή συνθήκη Ραμσάρ για τους υγρότοπους, τη Συνθήκη της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου).
Σήμερα αν ανατρέξει κάποιος στο σχετικό χάρτη της ΡΑΕ, θα δει ότι έχει δεσμευτεί το 80% του συνόλου των κορυφογραμμών της Πίνδου για τη δημιουργία βιομηχανικών αιολικών πάρκων, καθώς και σχεδόν το σύνολο των χειμαρροπόταμων της ορεινής Ελλάδας για την κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών και χιλιάδες στέμματα γης για φωτοβολταϊκά. Κι όλα αυτά, όταν σύμφωνα με επίσημα στοιχεία όχι μόνο έχουμε πιάσει τον υποτιθέμενο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εγκατεστημένης ισχύος από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας από το 2013, αλλά και η ήδη εγκατεστημένη ισχύ είναι υπέρμετρη για τις ανάγκες του εθνικού συστήματος ενέργειας.
Επίσης σύμφωνα με σχετική έρευνα του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, οι ανεμογεννήτριες που ήδη βρίσκονται σε διάφορα στάδια αδειοδότησης για περιοχές εκτός Natura ,επαρκούν για να υπερκαλυφθεί κατά δύο έως τρεις φορές ο εθνικός στόχος για το 2030(!).
Κι όμως αυτή τη στιγμή εκκρεμεί η αδειοδότηση για επιπλέον 5.514 ανεμογεννήτριες, που θα ξεπερνούν τα 120 μέτρα ύψος, μέσα σε προστατευόμενες περιοχές, θα ανοιχθούν εκατοντάδες χιλιόμετρα νέων δρόμων, θα πέσουν χιλιάδες κυβικά τσιμέντο, και θα απλωθούν δεκάδες χιλιόμετρα πυλώνων υψηλής τάσης.
Το μεγάλο ερώτημα; Τι είναι αυτό που ωθεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος μέσα σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες λόγω της πανδημίας, να περνά ένα τέτοιο νομοσχέδιο; Να καταργεί στην ουσία όλες τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας;
Για να έρθω στα δικά μας και ότι αφορά τα Τζουμέρκα. Ήδη είναι στα σκαριά η εγκατάσταση ενός μεγάλου αιολικού πάρκου 89 MW με στο όρος Λάκμος (Περιστέρι), στα διοικητικά όρια των Δήμων Μετσόβου και Βορείων Τζουμέρκων, εντός του εθνικού πάρκου Τζουμέρκων.
Επίσης το 2012 υπήρξε μία άδεια παραγωγής και μία αίτηση για άδεια παραγωγής, για δύο μεγάλα αιολικά πάρκα στην κορυφογραμμή των Θεοδωριάνων. Το πρώτο ισχύος 34 MW με 12 ανεμογεννήτριες στην κορυφογραμμή Ξέρακας- Περδικόβρυση και μήκος 3.600 μέτρα. Δεν προχώρησε η εγκατάστασή του, αφού υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από φορείς και κατοίκους στα Θεοδώριανα, αλλά και στις όμορες κοινότητες Κάψαλα και Τετράκωμο.
Η αίτηση για το δεύτερο ήταν της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ για ένα μεγαλύτερο αιολικό 50 MW αποτελούμενο από 25 ανεμογεννήτριες, σε όλη την κορυφογραμμή των Κεντρικών Τζουμέρκων. Εκτεινόταν σε μια τεράστια περιοχή στα σύνορα Βουργαρελίου, Αθαμανίου, Καταρράχτη, Μελισσουργών και φυσικά Θεοδωριάνων. Ξεκινούσε από την κορυφή «Τρία Σύνορα», συνέχιζε στην ψηλότερη κορυφή των Τζουμέρκων στο «Καταφίδι» και έφτανε πέρα από τον αυχένα τον Μελισσουργιώτικο. Το παράδοξο και το παράνομο, ότι η περιοχή εγκατάστασης ανήκε στη Ζώνη ΙΙ του Πάρκου Τζουμέρκων στην οποία ΔΕΝ επιτρέπονταν τα αιολικά πάρκα. Σαν «ΟΡΕΙΝΟΙ» χρειάστηκε να στείλουμε σωρεία εγγράφων στη ΡΑΕ και στις αρμόδιες υπηρεσίες και τελικά να πετύχουμε την απόρριψη της αίτησης.
Μετά την ψήφιση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου, αρχίζουν να μας «ζώνουν» πάλι τα φίδια. Πιστέψαμε ότι μετά από ένα δεκαπενταετή αγώνα στα Θεοδώριανα, τόσο του συλλόγου μας όσο και της συντριπτικής πλειοψηφίας των φορέων και κατοίκων του χωριού μας, που αποτρέψαμε την εγκατάσταση τριών μικρών Υ/Η στα ποτάμια μας και των αιολικών στα βουνά μας, αλλά και το μεγάλο αγώνα που έδωσαν όλοι οι Τζουμερκιώτες για τη σωτηρία του Αράχθου, έχουμε τελειώσει. Ο «εχθρός» όμως βρίσκεται πάλι «προ των πυλών».
Στον καινούργιο αγώνα, αν χρειαστεί, για την υπεράσπιση του φυσικού πλούτου των Τζουμέρκων, δεν πρέπει να λείπει κανείς. Γιατί όλοι πλέον στα Τζουμέρκα έχουμε καταλάβει ότι το συγκριτικό πλεονέκτημα είναι το φυσικό περιβάλλον, τα ποτάμια, τα δάση, οι βουνοκορφές μας, που πρέπει να προστατέψουμε σαν κόρη οφθαλμού.
Ήδη η τοπική οικονομία, (κτηνοτροφία, ξενώνες, βιολογικές εναλλακτικές καλλιέργειες, οικοτουριστικές δραστηριότητες κ.λ.π.), έχει οργανωθεί γύρω από το φυσικό πλούτο της περιοχής. Και είμαστε σε καλό δρόμο. Τα Τζουμέρκα έγιναν πλέον γνωστά σε όλο τον κόσμο. Οι επισκέπτες όμως δεν έρχονται να θαυμάσουν αιολικά πάρκα και φράγματα στα ποτάμια. Έρχονται να κολυμπήσουν στα ποτάμια μας, να ανεβούν στις βουνοκορφές μας, να περπατήσουν στα μονοπάτια μας, να γευτούν τα τοπικά προϊόντα μας, τη φιλοξενία μας, τα δάση, τους καταρράκτες μας. Δυο καρπούζια στην ίδια μασχάλη δεν χωράνε. Ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς.
Πρωτοπόροι σε αυτή την προσπάθεια όμως δεν πρέπει να είναι πάλι κάποιοι που ο κόσμος «τους έλεγε τρελούς». Πρέπει να είμαστε όλοι.
Και κάποια στιγμή πρέπει να ακούσουμε και τη γνώμη και τις προτάσεις των πλέον αρμοδίων (Περιφερειάρχη, Δημάρχων, περιφερειακών, δημοτικών και κοινοτικών συμβούλων). Συμφωνούν, δεν έχουν πάρει χαμπάρι τι έχει γίνει ή απλά ακολουθούν πειθήνια κομματικές γραμμές και ντιρεκτίβες;